કેન્દ્ર સરકાર 3,000 રૂપિયાથી વધુના UPI વ્યવહારો માટે વેપારીઓ પાસેથી ચાર્જ વસૂલ કરી શકે છે. આ માટે, 0.3% મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ (MDR) ફરીથી લાગુ કરી શકાય છે. એટલે કે, જો તમે 3,000 રૂપિયાથી વધુની UPI ચુકવણી કરો છો, તો દુકાનદારે બેંકને 9 રૂપિયા સુધીની ફી ચૂકવવી પડશે.
બેંકો અને ચુકવણી સેવા પ્રદાતાઓના વધતા માળખાગત અને સંચાલન ખર્ચને ધ્યાનમાં રાખીને નવા નિયમો લાવી શકાય છે. NDTVના અહેવાલ મુજબ, નવા નિયમો 2 મહિનાની અંદર લાગુ કરી શકાય છે. તાજેતરમાં PMO, નાણા મંત્રાલય અને અન્ય વિભાગોની એક બેઠક યોજાઈ છે. તમામ હિસ્સેદારો (બેંકો, ફિનટેક કંપનીઓ, NPCI) સાથે ચર્ચા કર્યા પછી જ આ નીતિ લાગુ કરવામાં આવશે.
ચાર્જ કેવી રીતે વસૂલવામાં આવશે?
જ્યારે તમે કોઈ દુકાન, મોલ, પેટ્રોલ પંપ અથવા ઓનલાઈન શોપિંગ સાઈટ પર UPI દ્વારા 3,000 રૂપિયાથી વધુની ચુકવણી કરો છો, ત્યારે બેંક અથવા પેમેન્ટ કંપની તે વેપારી પાસેથી ફી વસૂલશે. સામાન્ય ગ્રાહકે સીધો કોઈ ચાર્જ ચૂકવવાનો રહેતો નથી. પરંતુ કેટલાક દુકાનદારો ગ્રાહક પાસેથી પણ આ ચાર્જ વસૂલ કરી શકે છે. નાના વ્યવહારો (3,000 રૂપિયા સુધી) પર કોઈ અસર થશે નહીં અને નાના દુકાનદારો, તેઓ પહેલાની જેમ મફત રહેશે.
એક મહિનામાં UPI વ્યવહારોમાં 4%નો વધારો થયો
મે 2025માં, યુનિફાઇડ પેમેન્ટ ઇન્ટરફેસ (UPI) દ્વારા 18,67 કરોડ વ્યવહારો કરવામાં આવ્યા હતા. આ સમયગાળા દરમિયાન, કુલ 25.14 લાખ કરોડ રૂપિયાની રકમ ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી હતી. એક મહિનામાં વ્યવહારોની સંખ્યામાં 33%નો વધારો થયો છે.
પેમેન્ટ કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયાએ PMને પત્ર લખ્યો
અગાઉ, પેમેન્ટ કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયાએ વડાપ્રધાન મોદીને પત્ર લખ્યો હતો. પત્રમાં, પીએમ મોદીને શૂન્ય મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ (MDR) નીતિ પર પુનર્વિચાર કરવા કહેવામાં આવ્યું છે. કાઉન્સિલ યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ (UPI) અને RuPay ડેબિટ કાર્ડ વ્યવહારો પર 0.3% મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ લાદવાના પક્ષમાં છે.
ઇકોનોમિક ટાઇમ્સે બે વરિષ્ઠ બેંક અધિકારીઓને ટાંકીને આ માહિતી આપી છે. હાલમાં, આ ચુકવણી પદ્ધતિઓ પર કોઈ મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ (MDR) વસૂલવામાં આવતો નથી, કારણ કે આ નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા (NPCI) સુવિધા દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવે છે.
MDR કેવી રીતે કામ કરે છે અને તેને શા માટે દૂર કરવામાં આવ્યું?
2022 પહેલા, વેપારીઓને MDR અથવા મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ તરીકે બેંકોને ટ્રાન્ઝેક્શન રકમના 1% કરતા ઓછા દરે ચુકવણી કરવી પડતી હતી. જોકે, ડિજિટલ ચુકવણીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સરકારે નાણાકીય વર્ષ 22ના બજેટમાં આ ચાર્જિસ દૂર કર્યા હતા. ત્યારથી, UPI સૌથી વધુ ઉપયોગમાં લેવાતી ચુકવણી પદ્ધતિ બની ગઈ છે અને RuPay પણ ખૂબ લોકપ્રિય બન્યું છે.
દરમિયાન, ઉદ્યોગના આંતરિક સૂત્રો કહે છે કે મોટા છૂટક વેપારીઓ સરેરાશ 50%થી વધુ ચુકવણી કાર્ડ દ્વારા કરે છે. તેથી નાની ફી UPI ચુકવણીઓ પર મોટી અસર કરે તેવી શક્યતા નથી.